"TAKE YOUR TIME TO RIDE THE PAMIR" 

Tekst en foto's: Herman van Voorst

" De Pamir Highway in Tadzjikistan is een van de mooiste en hoogst gelegen autowegen ter wereld. Het is geen gelikte snelweg zoals de naam misschien doet vermoeden, maar een weg vol gaten en hobbels. Comfortabel is het niet als je hier rijdt, maar de uitzichten en de ontmoetingen met bewoners onderweg maken alles meer dan goed".

Wij maakten zomer 2019 een solo-trip van 6 maanden naar en door Centraal-Azië. We deden 21 landen aan en reden ca. 29-duizend kilometer. Hoogtepunt: de Pamir-Highway. De route voert ons over een hoogvlakte, omringt door talloze majestueuze bergtoppen waarvan enkele de 7000 meter overstijgen. De regio wordt bewoond door een handje vol vriendelijke mensen.

Goed voorbereid begonnen we aan deze 1200 kilometer. We doorkruizen als het ware de Pamir-regio in Tadzjikistan en de route verbindt Osh (Kyrgistan) met de hoofdstad Dushanbe. Een enkeling doet dit met de fiets (chapeau!), anderen met het openbaar vervoer of met een huurauto + chauffeur. Verreweg de mooiste manier leek ons dit met de eigen camper te doen. 

We hebben er zo'n 10 dagen over gedaan, maar langer zou geen straf zijn geweest. Het daggemiddelde ligt door de slechte staat waarin de wegen verkeren sowiezo laag. Aan de andere kant moet je er ook de tijd voor nemen om optimaal te genieten van het spectaculaire landschap. We werden door reizigers daar ook keer op keer op gewezen: "take your time to ride the Pamir".  Het is een eenzaam en verlaten gebied. We maakten wandelingen, ontmoetten lokale mensen en werden vaak bij hen thuis uitgenodigd. Ondanks het taalprobleem kom je met handen en voeten een heel eind. Deze ervaringen zullen we niet snel vegeten. 

Er zijn 2 start- en finishplaatsen voor de Highway. Voor reizigers is het gebruikelijk om te beginnen in Dushanbe. Dan klim je geleidelijk aan het hooggeberte in. Wij kwamen uit de richting Osh en dat betekende een snelle klim richting de 4000 meter. Bij regen zonder 4x4 zeker geen haalbare kaart! 

Van oudsher is dit een door de Russen gebouwde militaire weg. Verder terug in de geschiedenis maakte de route deel uit van de zijderoute. De weg leidt ons o.a. langs de grens met China en verderop kun je zelfs zwaaien naar bewoners van Afghaanse dorpjes. De woest stromende "Panj" vormt de grens tussen beide landen. In de buurt van Khorugh kregen we de kans een Afghaanse weekmarkt te bezoeken. Bij de brug de auto parkeren, je geeft je paspoort af bij de militairen en wandelt over de brug naar de markt. Bij terugkomst krijg je het paspoort terug en ben je een mooie ervaring rijker. 

Na eerst de Kyzyl-Art pas (4336 m) genomen te hebben bereikten wij al snel de klim naar de Ak-Baytal pas. Met een hoogte van 4655 meter is dit het hoogste punt van onze trip. Wij sturen onze camper behoedzaam de hellingen op. De weg naar boven is ronduit slecht. Enkele passages lagen bezaaid met gruis en grote stenen. Bovenaan stapen we uit en genieten van het adembenemende uitzicht. Wat een kleurenpalet! Ademhalen is op deze hoogte lastig, we doen het dan ook rustig aan.

We dalen nauwelijks de komende dagen. Ook de motor van de camper heeft last van de ijle lucht. Het motorvermogen neemt met een slordige 20% af. Vanaf Murghab komen we af en toe Chninese vrachtrijders tegen. Oostelijk van deze stad is de grensovergang met China. Denk niet dat deze Highway een drukke verkeersader is. Dagelijks komen we maar een handjevol voertuigen tegen. Vooral lokaal verkeer dat zich puffend en steunend een weg door het gebergte zoekt. Eeven verderop is een checkpoint ingericht. Het ziet er verlaten uit, maar schijn bedriegt. Goed bewapende jongens komen van achter wit gekalkte muurtjes vandaan. Vanaf hier is een speciale "Permit" vereist, die we vooraf hebben geregeld. De mannen vragen zonder overigens vervelend te worden naar sigaretten en souvenirs. Die hebben we bij ons! Nog geen half uur later rijden we weer.

Tijdens onze hele reis bleek het vinden van een nachtplek niet moeilijk en dat geldt zeker ook voor hier. Het is een aaneenschakeling van "camperplekken zonder voorzieningen". Omdat we hele stukken langs de grens met China en Afghanistan rijden is bivakkeren vlak langs de weg geen handige optie. Militaire patrouilles zullen je onverbiddelijk wegsturen en dat is midden in de nacht niet bijster aangenaam. Een paar honderd meter het landschap in rijden is de beste keuze.

We besluiten de Bartang-vallei zo ver als het gaat in te rijden. De weg voert langs de gelijknamige rivier en is single-track, ruimschoots van potholes voorzien en er komen vooral bij slecht weer veel aardverschuivingen voor. Op de route liggen enkele piep kleine dorpjes. Als er wat gebeurt is hulp nooit ver weg. Het dal staat bekend om zijn prachtige natuurschoon en daar willen we graag een graantje van meepikken. We rijden zo'n 40 kilometer deze vallei in en hebben daar bijna een hele dag voor nodig. De beloning is geweldig en alsof dat nog niet voldoende is vinden we ook nog een veilige plek voor de nacht. De volgende dag keren we om. Verder rijden is met onze camper niet verantwoord.

We hebben alle dagen prachtig weer. Iedere morgen staan we op met zon en de nachten worden opgeleukt met een bijna volle maan. Overdag heerlijke temperaturen, ver in de twintig graden. Daarentegen zijn de nachten fris, soms net boven het vriespunt. In de steppes van Kazachstan was dat wel andere koek!

Het is genieten geblazen. Bij Qalai-Khumb hebben we twee opties hoe verder te rijden. De noordelijke route naar Dushanbe is korter, maar het wegdek is bagger. Er is ook een zuidelijke variant langs de Afghaanse grens (Wahkan-korridor). Deze is een flink stuk langer; de weg is minder slecht maar af en toe erg, erg smal. Het dealen met tegenliggers gaat ons tot op heden goed af. We hebben geen haast dus kiezen we voor de langere versie.

We raken door onze diesel heen. Bij een mini-restaurant helpen ze ons graag verder. In een schuurtje staan oliedrums met brandstof. Met emmers en trechters worden we bevoorraad. Het bepalen van de getankte liters is natte vingerwerk. Wat maakt het uit.

Dan komen we weer in de bewoonde wereld. Rechts van de weg is een gedenkplaats ingericht, o.a. ter nagedachtenis van vermoorde Nederlandse fietsers. Stoppen natuurlijk om even bij dit drama stil te staan. Er liggen bloemen. Van lokale mensen begrijpen we dat er binnenkort een definitief monument wordt geplaatst.

"Wij reden een Hymer MLT 580 met een inschakelbare 4x4 op basis van een Mercedes Sprinter uit 2017 met een aangepaste Euro6 motor vanwege de slechte diesel onderweg. De auto is voorzien van All-Terrain banden, extra luchtvering en heeft een 100-liter dieseltank. De 4x4 aandrijving is niet strikt noodzakelijk, maar soms best wel makkelijk. We hadden vooral veel profijt van de standaard aandrijving op de achteras! Ook de extra bodemvrijheid is belangrijk gebleken".